(VoThuat.vn) – Tối 21-12-2018, Liên đoàn Vovinam Việt Nam đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập môn phái tại GEM Center, TP.HCM. Nhân dịp diễn ra sự kiện mang nhiều ý nghĩa này, Ban biên tập vothuat.vn xin giới thiệu bài viết “Vovinam Việt Võ Đạo – 80 năm hình thành và phát triển” do nhà báo Thiện Tâm chấp bút đồng thời cũng là một môn đồ Vovinam Việt Võ Đạo.
Võ sư Nguyễn Văn Chiếu – Chánh Chưởng quản môn phái Vovinam (ngồi giữa), ông Lê Hải Bình – Phó Chủ tịch Liên đoàn Vovinam thế giới – WVVF (đứng giữa), TS. Võ Danh Hải – Nguyên Tổng thư ký WVVF (thứ 2 từ phải sang), ông Mai Hữu Tín – Chủ tịch Liên đoàn Vovinam Việt Nam – VVF kiêm Chủ tịch WVVF (ngoài cùng bên phải), ông Vishnu Sahai – Chủ tịch Liên đoàn Vovinam Nam Á (ngoài cùng bên trái) và ông Mohamad Djuaji – Chủ tịch Liên đoàn Châu Phi, Phó Chủ tịch WVVF cùng chụp hình lưu niệm tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập môn phái diễn ra vào tối ngày 21/12/2018 tại TP.HCM
Môn phái Vovinam Việt Võ Đạo được Võ sư (VS) Nguyễn Lộc sáng tạo tại Hà Nội vào năm 1938, tính đến mùa thu năm nay (2018) đã tròn 80 tuổi. Trong suốt chặng đường này, Vovinam Việt Võ Đạo đã kiên trì, vượt qua nhiều thử thách để xây dựng, phát triển và hiện đang được quảng bá đến nhiều nơi trên thế giới.
Từ trái – Trần Đức Hợp, Nguyễn Văn Thông, Phan Dương Bình, Sáng tổ Nguyễn Lộc, Bùi Thiện Nghĩa, … tại Sở Thú Sài Gòn 1955. Đây là một số võ sư tập luyện ở miền Bắc từ 1949 đến 1954
Ngược dòng quá khứ, vào thập niên 1930, người dân Việt Nam còn bị thực dân Pháp đô hộ, tầng lớp thanh niên lúc bấy giờ không có nhiều lựa chọn, trong đó có việc bị lôi cuốn vào phong trào Tây phương hóa. Tuy nhiên, đối với ông Nguyễn Lộc, là một thanh niên đương thời – lớn lên tại Hà Nội, ông đã chọn con đường Cách mạng tâm thân – một cách rèn luyện và tu dưỡng bản thân để có thân thể khỏe mạnh, tâm hồn cao thượng hầu vươn đến lối sống tốt đẹp.
Sinh ngày mồng 8, tháng 4, năm Nhâm Tý (24-5-1912) tại làng Hữu Bằng, huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây, nay thuộc thủ đô Hà Nội, ông Nguyễn Lộc là trưởng nam trong gia đình có 5 anh em. Một thời gian sau, ông cùng gia đình ra Hà Nội sinh sống. Năm 1945, ông Nguyễn Lộc lập gia đình cùng cô Nguyễn Thị Minh và có 9 người con (3 trai, 6 gái).
Với thiên năng và ước vọng lớn lao như vậy, ngoài việc trau dồi học vấn, ông đã tìm hiểu một số môn võ đương thời. Từ việc nhận ra giá trị của từng môn võ, đặc điểm tâm lý và thể tạng của người Việt Nam, ông đã lấy vật và võ cổ truyền Việt Nam làm nòng cốt để sáng tạo một môn phái riêng vào năm 1938 và đặt tên là Vovinam.
Sau cuộc biểu diễn ra mắt công chúng tại Nhà Hát Lớn Hà Nội vào mùa thu năm 1939, lớp Vovinam công khai đầu tiên được khai giảng tại Trường Sư phạm vào mùa xuân 1940. Những năm sau, tuy có lúc bị chính quyền bảo hộ cấm cản hoặc phân tán do thời cuộc, nhưng Vovinam vẫn được quảng bá rộng rãi và có tiếng vang ở Hà Nội. Từ cơ sở đó, Vovinam không chỉ được phát triển đến một số tỉnh lân cận ở phía Bắc mà còn manh nha tại một vài địa phương ở miền Nam.
Giữa năm 1954, Võ sư Nguyễn Lộc và một số môn đệ vào Sài Gòn. Sau khi biểu diễn giới thiệu Vovinam tại rạp Norodomme vào đầu năm 1955, VS Nguyễn Lộc mở lớp tại đường Thủ Khoa Huân và cử môn đệ huấn luyện ở một số nơi khác. Trong lúc công việc giới thiệu Vovinam ở vùng đất mới bắt đầu và còn nhiều khó khăn, đáng tiếc thay, VS Nguyễn Lộc lại sớm từ giã cõi đời vào ngày mồng 4, tháng 4, năm Canh Tý (29-4-1960) và được an táng tại nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi, để lại cho dân tộc một sự nghiệp võ học quý giá. Bên cạnh đó, Sáng tổ Nguyễn Lộc còn lưu lại nơi gia đình, bè bạn và các môn đệ một tấm gương về nhân cách và đạo đức cao đẹp. Trước lúc vĩnh viễn đi xa, Sáng tổ Nguyễn Lộc đã trao nhiệm vụ lãnh đạo môn phái lại cho VS trưởng Lê Sáng. Hiện di cốt Sáng tổ được bảo quản tại Tổ đường (31 Sư Vạn Hạnh, Q.10, TPHCM).
Ngày 11-11-1960, nhân VS Judo Phạm Lợi tham gia đảo chính, chế độ Sài Gòn đã hạn chế các võ phái hoạt động. Tuy nhiên, Vovinam vẫn khéo léo mở lớp tại các trường Hồ Vũ, Thăng Long, Saint Thomas… do VS Trần Huy Phong và Nguyễn Văn Thư hướng dẫn. Sau cuộc lật đổ Ngô Đình Diệm vào ngày 1-11-1963, các võ phái ở Sài Gòn được phép hoạt động trở lại, VS trưởng Lê Sáng tập hợp các VS Trần Huy Phong, Nguyễn Văn Thư, Nguyễn Văn Thông, Mạnh Hoàng, Phan Quỳnh, v.v. để đề ra kế hoạch khôi phục Vovinam từ khoảng đầu năm 1964.
Võ đường đầu tiên mở đầu thời kỳ khôi phục và phát triển đặt tại số 61 đường Vĩnh Viễn (Q.10, Sài Gòn). Lúc đó, BCH môn phái đã soạn thảo Quy lệ và xây dựng phương hướng phát triển. Dựa trên tư tưởng, kỹ thuật của Sáng tổ truyền lại, Chưởng môn Lê Sáng và vài VS cao đẳng đã xác lập chương trình giảng huấn võ đạo, huấn luyện võ lực và võ thuật theo từng cấp. Chiếc áo thun ba lổ và quần đùi mà võ sinh đã mặc từ trước được thay thế bằng bộ võ phục màu xanh da trời. Hệ thống kỹ thuật cũng dần dần được bổ sung thêm một số đòn thế mới.
Bằng hoạt động năng nổ, sáng tạo của BCH môn phái, Vovinam đã thu hút được sự chú ý của nhiều giới và các võ đường khác dần dần xuất hiện như Chân Phước Liêm, Trần Hưng Đạo, Hoa Lư… Năm 1966, Vovinam được Bộ Giáo dục ở Sài Gòn mời cộng tác thực hiện chương trình “Học đường mới” với 4 thí điểm: Trung học Trương Vĩnh Ký, Gia Long, Chu Văn An, Trưng Vương. Và từ năm này, danh xưng Vovinam được bổ sung thành Vovinam Việt Võ Đạo để thanh, thiếu niên chú trọng đến tinh thần dân tộc khi luyện võ hầu phấn đấu rèn luyện bản thân cả 3 phương diện: Tâm, Trí, Thể. Một số trường trung học công lập và tư thục lớn tại Sài Gòn lúc đó đều có lớp tập ngoại khóa. Nhiều sách, đặc san do Ban Nghiên cứu Việt Võ Đạo biên soạn và những bài hát do môn sinh, thân hữu sáng tác đã được xuất bản trong giai đoạn này.
Từ năm 1967, hàng loạt VS, HLV được đưa đi xây dựng phong trào ở hầu hết các tỉnh, thành miền Nam. Đến khoảng cuối 1968, võ đường 61 Vĩnh Viễn dời đến số 30 Trần Hoàng Quân (nay là 31 Sư Vạn Hạnh, Q.10, TPHCM) và là trung tâm điều hành tất cả hoạt động của môn phái. Hằng năm, vào dịp Lễ tưởng niệm Sáng tổ, VS các nơi đều tập trung về Sài Gòn dự lễ, tập huấn, thi cử, tạo thành truyền thống tốt đẹp.