Nên đưa kỹ thuật vật vào thi đấu đối kháng Vovinam - Báo Phú Yên

Môn phái Vovinam dựa trên nền tảng võ và vật cổ truyền Việt Nam, nhưng trong hệ thống luật thi đấu đối kháng hiện nay chưa cho phép sử dụng các đòn vật.

Môn phái Vovinam dựa trên nền tảng võ và vật cổ truyền Việt Nam, nhưng trong hệ thống luật thi đấu đối kháng hiện nay chưa cho phép sử dụng các đòn vật. Vậy có nên đưa kỹ thuật vật vào thi đấu đối kháng Vovinam hay không và lộ trình ra sao?

Võ và vật là nền tảng của Vovinam

“Môn phái Vovinam dựa trên nền tảng võ và vật cổ truyền Việt Nam”. Đó là câu nói đầu tiên khi những môn đồ của Vovinam được người hướng dẫn truyền đạt cho lý thuyết võ đạo cơ bản ngay từ thời gian mới bước chân vào ngưỡng cửa môn phái. Điều này đã nói lên rằng hệ thống kỹ thuật của Vovinam chứa đựng 2 phần võ và vật, thể hiện qua chương trình huấn luyện các cấp.

Vovinam được khai sinh trong thời chiến, cho nên bản thân nó là một môn võ quân sự, nhằm đáp ứng các tình huống tự vệ và chiến đấu xuyên suốt nhiều thập kỷ. Người học Vovinam sau một thời gian nhất định sẽ có thể tự vệ tốt, sau đó chuyên cần theo đuổi chương trình cấp cao hơn thì có thể thực hiện các biện pháp chiến đấu hết sức hữu hiệu khi đối diện với tình huống hiểm nguy. Sau năm 1992, Vovinam được biết đến như một môn võ thể thao, chú trọng về biểu diễn nhiều hơn là tính chiến đấu. Và dần dần với sự hội nhập cùng thể thao thế giới thì Vovinam hoàn toàn chuyển mình phục vụ mục đích thể thao nhằm nâng cao sức khỏe cho mọi lứa tuổi. Cũng từ đó, sự đơn giản hóa trong các bài huấn luyện cũng được thể hiện khá rõ. Tuy đã được tinh giản nhưng trong chương trình vẫn tồn tại và phổ biến 18 thế vật căn bản được huấn luyện thường xuyên.

Trước năm 1975 và sau đó một thời gian vào khoảng cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, một số nơi vẫn áp dụng chương trình thi thăng cấp cũ. Thí sinh thi lên cấp Huyền đai (Hoàng đai trơn), ngoài đòn thế căn bản và quyền, các võ sinh đều phải thực hiện 3 hiệp đấu tự do (đối kháng) và một hiệp vật tự do (không găng, không giáp), nếu có cũng chỉ găng mỏng (găng tập). Thời đó không có thảm đấu như bây giờ, thảm đấu vật là một thứ xa xỉ chỉ được thực hiện vào các kỳ thi lên cấp Trung đẳng bằng chất liệu mùn cưa và vỏ trấu, bên trên phủ một lớp vải bao cát hay bao bột mì.

Xét về tính thực dụng thì vật là một môn chiến đấu khá gần gũi với sinh hoạt đời thường. Vật là một phản xạ tự nhiên đã hình thành rất sớm cho con người. Quan sát cho thấy, 2 đứa bé chỉ 1-2 tuổi, không ai dạy cho chúng võ thuật, nhưng khi túm lấy nhau thì chúng đã biết ghì lấy và vật nhau. Cũng từ những phản xạ mang tính bẩm sinh mà người xưa đã khai thác, sáng tạo ra những thế vật tùy thuộc vào các tư thế, tình huống khác nhau.

Nét đặc trưng của môn Taekwon­do là nghiêng về đòn chân và Judo là quăng quật. Còn với Vovinam, ngoài vài đòn chân thì khó có nét đặc thù để nhận dạng. Phải chăng chúng ta chưa khai thác hết đặc trưng của môn phái “lấy võ và vật cổ truyền làm nền tảng căn bản”? Từ giải đấu mang tính cả nước (Giải Vovinam toàn quốc năm 1992) đến nay, người xem chỉ nhìn thấy võ sĩ Vovinam thi đấu với các đòn hết sức cơ bản của võ thuật, họ chưa thấy có gì gọi là đặc trưng của Vovinam. Vì vậy, thiết nghĩ Vovinam nghiên cứu lại luật thi đấu, đưa hệ thống vật vào áp dụng trong thi đấu đối kháng.

Quy định lại luật thi đấu

Để đưa võ vào thi đấu đối kháng Vovinam, trước hết cần phải quy định lại luật thi đấu: Không được ra đòn vào phần mặt và đầu dù đấm hay đá, chỉ được phép ra đòn từ vùng vai trở xuống. Như vậy, VĐV sẽ không cần thiết có trang bị nón bảo hộ. Chúng ta cũng nên thay giáp bảo hộ bằng loại giáp mỏng hơn như giáp của môn Pencak Silat cho dễ cơ động. Ngoài ra, không sử dụng găng đấm (để tay trần) vì không được ra đòn trên vùng mặt nên không cần găng đấm. Từ yếu tố tay trần này, võ sĩ có thể chụp kéo, nắm bắt nhằm thực hiện đòn vật của Vovinam đã được học. Bên cạnh đó cũng cần quy định rõ VĐV vào đòn trong thời gian bao lâu mà không thực hiện được ý đồ thì trọng tài sẽ can thiệp. Khi VĐV vào được đòn vật, nếu áp dụng hiệu quả thì được tính điểm (điểm thế nào thì còn tùy luật quy định). Nếu đè được đối phương đúng cách và sau thời gian được quy định là bao nhiêu giây thì sẽ được công nhận thắng tuyệt đối. Về thời gian thi đấu thì vẫn áp dụng 3 hiệp đối kháng như luật cũ. Nhưng nếu một trong hai VĐV áp dụng được đòn vật đúng cách và đè hiệu quả theo thời gian quy định, thì được công nhận thắng tuyệt đối.

Ngày xưa, các thí sinh thi lên đai không có thảm thi đấu chất lượng cao như ngày nay, nhưng vật tự do vẫn được đem ra áp dụng. Thảm thi đấu hiện nay đã phục vụ cho các cuộc thi của các môn như Vật hay Judo thì Vovinam không có gì ngoại lệ mà không sử dụng được. Có chăng là các nhà nghiên cứu luật thi đấu cần phải xem xét luật cho phù hợp với hình thức thi đấu mới cho môn Vovinam. Có vậy thì người xem mới thấy được nét mới và thực dụng, đặc trưng của các trận thi đấu đối kháng môn Vovinam.

Võ sư CHÂU MINH HAY