Ảnh hưởng của cải cách ‘Tiếq Việt’ với võ thuật

Đặc điểm của các bài quyền hay binh khí trong võ thuật cổ truyền Việt Nam là “lời thiệu” luôn được viết bằng thơ cho dễ nhớ, dễ thuộc, thể hiện chất văn trong võ đạo.

Lời thiệu, Bài thiệu hay Thiệu là thuật ngữ trong các môn phái võ thuật cổ truyền Trung Hoa và Việt Nam nhằm để chỉ bản tóm tắt thành văn nội dung của một bài sáo lộ (bài quyền hoặc bài binh khí). Trong võ thuật Trung Hoa, các lời thiệu được gọi là Ca Quyết (Ge jue 歌訣).

Không chỉ giúp võ sinh khi luyện tập bài sáo lộ dễ nhớ, dễ thuộc, mục đích cao hơn, lời thiệu giúp bài tránh được tình trạng thất thoát hay sai lạc về sau, khi mà hầu hết các võ phái cổ truyền trước kia đều được âm thầm truyền dạy trong các gia tộc.

Nếu với cải cách “Tiếq Việt” thì những lời thiệu sẽ phải thay đổi như thế nào?. Ví dụ như bài Hùng Kê Quyền của Nguyễn Lữ, thiệu của bài là một bài thơ thể thất ngôn bát cú:

Lưỡng kê giao thủ thủy tranh hùng
Song túc tề phi trảo thượng xung
Trấn ải kim thương như Bạch Hổ
Thủ quan ngân kiếm tựa Thanh Long
Xuyên cung độc tiễn tăng ư trác
Hồi thủ đơn câu thọ tứ hung
Thiểu, tẩu, vượt, trầm thiên sở tứ
Nhu, cương, cường, nhược tận kỳ trung.

Với cải cách “Tiếq Việt” thì nó sẽ trở thành:

Lưỡq kê zao wủ wủy can’ hùq
Soq túk tề fi cảo wượq xuq
Cấn ải kim wươq n’ư Bạc Hổ
Wủ kuan qân kiếm tựa Wan’ Loq
Xuyên kuq dộk tiễn tăq ư cák
Hồi wủ dơn kâu wọ tứ huq
Wiểu, tẩu, vượt, cầm wiên sở tứ
N’u, kươq, kườq, n’ượk tận kỳ cuq.
(Theo Bộ cuyển dổi Tiếq Việt)

Không biết các b võ sinh có đủ sức đọc được lời thiệu theo bản “Tiếq Việt” hay không? Nhưng chắc chắn đây sẽ khiến các bài tựa này sẽ càng khó đọc hơn cho những người học tiếng Việt trước cải cách. .Đề xuất của PGS. TS Bùi Hiền – nguyên Hiệu phó ĐH Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội muốn giảm bớt bảng chữ cái.

Bài Hùng Kê Quyền trong võ cổ truyền Việt Nam kèm lời thiệu

Nguyễn Thái